لوله pvc یکی از محبوب‌ترین محصولات قابل استفاده در ساختمان‌سازی جهان است که بکارگیری آن از حدود ۸۰ سال قبل آغاز شد. این لوله‌ها در مقایسه با لوله‌های پیشین استحکام بالاتری دارند، در برابر خوردگی مقاوم هستند و انبساط و انقباض کمتری را از خود نشان می‌دهند. این ویژگی‌ها سبب می‌شوند که استفاده از لوله PVC به عنوان لوله آب و هیدروپول بسیار کارامد باشد. با ادامه این مقاله همراه باشید تا ویژگی‌های مختلف این محصول را به همراه یکدیگر بررسی کنیم.
مواد اولیه لوله PVC
همانطور که قبلا به آن اشاره شد، پلی وینیل کلراید با فرمول شیمیایی (C2H3Cl)n ماده تشکیل دهنده لوله پی وی سی است. این ماده پس از فرایند پلیمریزاسیون یک ماده دیگر با نام مونومر وینیل کلراید به وجود می‌آید. در میان حلال‌های پی وی سی می‌توان به تترا هیدرو فوران (THF) و دی متیل فرمامید (DMF) اشاره کرد. شایان ذکر است که دمای ذوب این ماده بین ۱۰۰ تا ۲۵۰ درجه سانتیگراد قرار دارد.
پلی وینیل کلراید از بلورینگی چندان بالایی برخوردار نیست که باعث استحکام و سختی بالای آن می‌شود. این امر سبب شده است که بکارگیری لوله PVC در لوله و اتصالات ساختمانی محبوبیت زیادی در میان شرکت‌های جهانی باشد. این ماده همچنین در مقابل نور و حرارت تا حدودی حساس است و کلرید هیدروژن از آن خارج می‌شود. پی وی سی در واقع یک پلاستیک سخت است که از طریق افزودن روان‌کننده‌ها حالتی نرم و انعطاف‌پذیر به خود می‌گیرد.
انواع سایز لوله پی وی سی
سایزبندی مختلف لوله های پی وی سی باعث می‌شود که استفاده از آن‌ها برای تمامی مصارف ممکن و به صرفه باشد. در جدول زیر انواع سایز لوله پی وی سی را به همراه ضخامت و کاربرد آن‌ها در بخش‌های مختلف ساختمان مشاهده می‌کنیم:
| ردیف | ضخامت (mm) | قطر خارجی (mm) | حوزه کاربرد |
|---|---|---|---|
| 1 | ۱.۳ | ۶۳ | لوله‌های ناودانی روکار |
| 2 | ۱.۵ | ۷۵ | لوله‌های ناودانی روکار |
| ۳ | ۱.۸ | ۹۰ | لوله‌های ناودانی روکار |
| ردیف | ضخامت (mm) | قطر خارجی (mm) | حوزه کاربرد |
|---|---|---|---|
| ۱۶ | ۳.۰ | ۵۰ | فاضلاب ساختمان – B |
| ۱۷ | ۳.۰ | ۶۳ | فاضلاب ساختمان – B |
| ۱۸ | ۳.۰ | ۷۵ | فاضلاب ساختمان – B/BD |
B: کاربرد در روکار داخل ساختمان یا اجزاء بیرون ساختمان که بر روی دیوار نصب می‌شوند.
BD: کاربرد برای فاصله یک متر و کمتر از ساختمان جهت دفن در زیر زمین و اتصال به فاضلاب شهری
انواع لوله PVC
اگرچه گونه‌های مختلف لوله پی وی سی دارای ویژگی‌های مشابهی از جمله دوام بالا، ایمنی و پایداری زیاد هستند، اما تفاوت‌هایی تعیین‌کننده نیز با هم دارند. هر کدام از این محصولات مزایای خاص خود را داشته و برای کاربردی خاص توصیه می‌شود. جای گفتن دارد که هنوز هم انواع جدیدی از این لوله‌ها در کارخانه‌های روز دنیا تولید می‌شود، اما در این قسمت به بررسی چهار نوع محبوب آن خواهیم پرداخت.
پی وی سی پلاستیک نشده (PVC-U)
این محصول (Unplasticized Polyvinyl Chloride) که اغلب به عنوان لوله یو پی وی سی شناخته می‌شود، بدون نرم‌کننده به مرحله تولید می‌رسد. نرم‌کننده باعث افزایش انعطاف‌پذیری، کاهش ویسکوزیته و همچنین اصطکاک می‌شود. یو پی وی سی معمولا برای موارد زیر به کار می‌رود:
- لوله و اتصالات
- انتقال آب آشامیدنی و فاضلاب
- کاربردهای صنعتی دیگر مانند زهکشی
استفاده از لوله یو پی وی سی فواید زیادی به همراه دارد که در میان آن‌ها می‌توان به قیمت کم، نصب آسان، عملکرد مکانیکی بالا، مقاومت شیمیایی خارق‌العاده و همچنین مقاومت بالا در برابر اشعه ماوراء بنفش اشاره کرد. به همین خاطر است که تولیدکنندگان اغلب این ماده را در اشکال مختلف تولید و حتی به عنوان لوله برق نیز از آن استفاده می‌کنند.
پی وی سی کلردار (C-PVC)
لوله سی پی وی سی مقدار کلر بیشتری دارد و از کلر شدن رزین PVC ساخته می‌شوند. مواد افزودنی زیادی مانند رنگ، روان‌کننده، تثبیت‌کننده و اصلاح‌کننده در ساختار لوله های سی پی وی سی وجود دارد. به صورت کلی، این لوله‌ها گزینه‌ای منطقی‌تر برای انتقال آب با دمای بالاتر و همچنین انتقال مایعات صنعتی هستند.
لوله PVC با جهت‌گیری مولکولی (PVC-O)
شرکت‌های مختلف با تغییر ساختار غیرمتبلور لوله یو پی وی سی، ترکیبی لایه لایه را به وجود می‌آورند که اغلب برای لوله و اتصالات فشار قوی، سیستم‌های فاضلاب در زمین‌های ناپایدار و شبکه پمپاژ فاضلاب به کار گرفته می‌شود. این لوله بسیار شکل‌پذیر بوده و از مقاومت بسیار بیشتری در برابر خوردگی برخوردار هستند.
پی وی سی های ایمپکت (PVC-Hi)
لوله پی وی سی های ایمپکت به عنوان محصولی جدید به شمار می‌آید که از طریق بکارگیری مواد شیمیایی مختلف در ساختار PVC-U ساخته می‌شود. ترکیب پلی کربنات با مواد تشکیل‌دهنده لوله‌های قدیمی‌تر مقاومت بسیار بیشتری را در مقابل گرما یا فشار در اختیار ما قرار می‌دهد. لوله PVC-Hi در مواردی استفاده می‌شود که پی وی سی استاندارد فشار یا دماهای شدید را تحمل نمی‌کند.
لوله پی وی سی در میان محصولاتی قرار دارد که به صورت جهانی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به دلیل مزایای زیاد خود مانند دوام بالا و مقرون به صرفه بودن توجه زیادی را به دست آورده است. در ادامه مزایای اصلی بکارگیری لوله های PVC را با یکدیگر مرور می‌کنیم:
– ایمنی: این لوله‌ها یکی از ایمن‌ترین راه‌های انتقال آب آشامیدنی هستند. از آنجا که PVC از مقاومت بالایی در برابر خوردگی برخوردار است، رشد باکتری بر روی آن دشوارتر است و همین امر آن را به یک محصول ارزشمند برای استفاده به عنوان لوله آب تبدیل می‌سازد.
-سازگاری بیشتر با محیط زیست: لوله پی وی سی یک پلاستیک کم کربن است، به این معنی که برای تولید به انرژی و منابع کمتری نیاز دارد.به همین شکل، از آنجا که این محصول بسیار سبک است، انرژی کمتری برای حمل و نقل آن به کار می‌رود. از سوی دیگر، لوله های PVC معمولا 100% قابل بازیافت هستند.
-قابلیت بازیافت: لوله پی وی سی را می‌توان تا هفت بار بدون از بین رفتن خصوصیات آن بازیافت کرد. بکارگیری PVC به حفظ منابع طبیعی کمک شایانی می‌کند – با هر کیلوگرم PVC که بازیافت می‌شود، ۲ کیلوگرم CO2 صرفه‌جویی خواهد شد.
– بادوام و مقرون به صرفه: یکی از عوامل عمده محبوبیت لوله‌کشی پی وی سی، ترکیبی از وزن کم و دوام بالای این محصول است. پلی وینیل کلراید می‌تواند حداکثر ۱۰۰ سال عمر کند و در مقابل شرایط تنش‌زا نیز مقاومت بسیار بالایی از خود نشان می‌دهد. به همین دلیل، لوله PVC هم‌اکنون بیش از هر محصول دیگری به عنوان لوله فاضلاب ساختمان به کار گرفته می‌شود.
قیمت لوله پی وی سی
قیمت لوله پی وی سی بر اساس عواملی مانند جنس لوله، ضخامت لایه ها و همچنین قطر کلی لوله محاسبه می‌شود. به همین دلیل می‌توان انتظار داشت که یک لوله سایز بزرگ اغلب با قیمت بالاتری همراه باشد. البته مناسب بودن قیمت لوله pvc باعث شده است که بکارگیری آن‌ها در ساختمان‌های اداری، مسکونی، تجاری و صنعتی بسیار مقرون به صرفه باشد. از آنجا که بحث قیمت یک عامل مهم در انتخاب گزینه‌های قابل استفاده در ساخت و ساز است، هرگونه تصمیم‌گیری در مورد آن‌ها باید با اطلاعات کافی صورت بگیرد.
افزایش قیمتها در بازار پی وی سی و تأثیرات آن در ایران
بازار پی وی سی جهانی در ماه اکتبر با افزایش قابل توجه قیمتها روبرو شده است، و این امر تأثیرات گسترده‌ای در بازار ایران نیز داشته است. واردات پی وی سی هند به ایران در ماه اوت نسبت به ماه قبل با ۲۷.۵ درصد افزایش یافته و نسبت به سال گذشته حتی با ۱۰۰.۷ درصد افزایش، به میزان ۲۸۵٬۷۵۴ تن رسیده است. این افزایش به گزارش منابع بازار، ناشی از تقویت تقاضا و همچنین محدودیت عرضه احتمالی از سوی ایالات متحده بوده است.
قیمت پی وی سی آسیایی نیز در تاریخ یک نوامبر با افزایش ۲۰ دلار در هر تن به ۷۵۰ دلار ارزیابی شد. این افزایش ناشی از تقاضای رو به افزایش و محدودیت‌های عرضه به دلیل مشکلات اقتصادی و تحریم‌های ایالات متحده بوده است. همچنین، قیمت CFR PVC چین به ۷۵۰ دلار بر تن ارتقا یافته، در حالی که در همین دوره قیمت CFR PVC جنوب شرق آسیا در حد ۷۶۵ دلار بر تن ثابت باقی ماند. قیمت CFR PVC هند نیز با افزایش ۲۰ دلار به ۷۹۰ دلار بر تن رسید.
به گفته منابع بازار، افزایش قیمتها در ماه دسامبر قابل پیش‌بینی است و احتمالاً حدود ۲۰ تا ۳۰ دلار در هر تن افزایش خواهند یافت. این امر نشان‌دهنده ثبات فعلی در بازار و تأثیر تحریم‌ها و محدودیت‌های عرضه است.
تأثیرات افزایش قیمت پی وی سی در ایران
با توجه به تحولات اقتصادی و نوسانات ارزی، قیمت‌های پی وی سی در بازار ایران نیز به شدت افزایش یافته است. این افزایش قیمتها به عوامل چندگانه‌ای برمی‌گردد که به بودجه خرید کاربران اثر گذاشته‌اند.
یکی از اصلی‌ترین عوامل افزایش قیمت پی وی سی در ایران، نوسانات ارزی است. تغییرات نرخ ارز در بازار بین‌المللی بر قیمت قطعات الکترونیکی و تجهیزات مورد استفاده در ساخت پی وی سی تأثیرگذار است. نوسانات در ارزهای خارجی، به خصوص دلار آمریکا، باعث افزایش هزینه واردات و در نتیجه افزایش قیمت پی وی سی می‌شود.
عوامل دیگری نظیر تورم، تغییرات سیاست‌های گمرکی، و افزایش تقاضا نیز به عنوان عوامل مهمی در افزایش قیمت پی وی سی در ایران مطرح شده‌اند. افزایش نرخ تورم و هزینه‌های تولید، همچنین تغییرات در سیاست‌های گمرکی با افزایش مالیات بر واردات، تأثیرات منفی بر بودجه خرید مصرف‌کنندگان و کسب و کارها دارد.
تقاضای بالا در دوره‌های خاص، همچون فصل تحصیلی، نیز به عنوان یکی از عوامل افزایش قیمتها مطرح شده است. با افزایش تقاضا برای پی وی سی در مواقع خاص، افزایش قیمتها حاصل از تعادل عرضه و تقاضا است.
بنابراین، مصرف‌کنندگان و کسب و کارها در ایران با چالش‌های افزایش قیمت پی وی سی روبرو هستند و احتمالاً نیاز به استراتژی‌های جدید برای مدیریت هزینه خرید خود دارند. این وضعیت نشان‌دهنده تأثیرات گسترده افزایش قیمتها در بازار جهانی بر اقتصاد و بازارهای داخلی است.
