مواد کربنی اگر با حرارت در تماس باشند خیلی زود مشتعل می‌شوند، از این رو باید مواردی برای مهار و خاموش کردن برگزید که بتواند جلوی آن ها را بگیرد و همانطور که گفتیم CO2 بهترین گزینه برای مهار مثلث آتش است.
- عایق الکتریسیته است
- ماده ای غیر سمی و غیر خورنده است
- زمان تخلیه آن کوتاه است
- قیمت مناسب و ارزانی دارد
این تجهیزات هنگام وقوع حادثه با عکس العمل فوری، ساکنان را مطلع می کند و از خسارات احتمالی جلوگیری می کند. البته نوع استفاده ازانواع سیستم های آتش نشانی و اعلام حریق مانند: اطفاء حریق، تشخیص آتش و دود و سیستم آبپاشی خودکار تاسیسات، بسته به متراژ ساختمان و موقعیت و اجزا آن متفاوت تهیه می شود.
اطفاء حریق:
پس از اعلام حریق، اطفاء حریق است که یکی از زیر مجموعه های تاسیسات آتش نشانی است که موجب خاموش شدن آتش و به طور کلی برای این منظور نصب می‌شود که از خسارات شدید و افزایش و گسترش آتش جلوگیری شود. زمانیکه سه فاکتور علت به وجود آمدن آتش، که به مثلث آتش ( سوخت – حرارت -اکسیژن ) معروف است، در کنار یکدیگر با واکنش شیمیایی موجب حادثه شوند، اگر بتوانیم هر یک از این سه عامل را حذف کنیم در حقیقت موفق به اطفاء آتش شده ایم.
- سوخت و یا ماده قابل احتراق
- حرارت برای رسیدن به نقطه آتش
- اکسیژن جهت پایدار نگه داشتن احتراق
روش های اطفاء حریق از طریق سیستم اتوماتیک:
از طریق آب: در این نوع از اطفاء چون از آب استفاده می شود، مناسب سیستم های الکتریکی نیست.
از طریق کف یا فوم: این نوع از اطفاء حریق مانند کپسول آتش نشانی عمل کرده و برای مواد قابل اشتعال مناسب است، اما از این روش هم نمی شود در سیستم های الکتریکی استفاده کرد.
از طریق دی اکسید کربن: از کپسول CO2 برای مهار آتش استفاه می شود و دارای مزایای زیادی است:
- مهار سه نوع از انواع آتش سوزی
الف) مهار آتش سوزی وسایل برقی
گازهای CO2 به جریان برق مقاوم هستند و تا ۶ برابر مقاوم تر از سایر کپسول ها هستند بنابراین می تواند این نوع از آتش سوزی را مهار کند.
ب) مهار آتش ناشی از مایعات قابل اشتعال
مایعاتی مانند بنزین ممکن است روی آب شناور باقی بمانند و آتش را به سایر نقاط هدایت کنند ولی گاز دی اکسید کربن به دلیل ضد اشتعال بودن مانع از تماس آتش با اکسیژن شده و حرارت ناشی از آن را مهار می‌کند و این امر موجب می شود آتش ظرف چند ثانیه مهار شود.
ج) مهار آتش ناشی از مواد کربنی
مواد کربنی اگر با حرارت در تماس باشند خیلی زود مشتعل می‌شوند، از این رو باید مواردی برای مهار و خاموش کردن برگزید که بتواند جلوی آن ها را بگیرد و همانطور که گفتیم CO2 بهترین گزینه برای مهار مثلث آتش است.
- عایق الکتریسیته است
- ماده ای غیر سمی و غیر خورنده است
- زمان تخلیه آن کوتاه است
- قیمت مناسب و ارزانی دارد
اسپرینکلر در تاسیسات آتس نشانی ساختمان
اسپرینکلر شبکه لوله کشی منظمی دارد که برای اجرای استانداردهای مهندسی و محافظت در مقابل آتش طراحی شده است. قطعه ای که با نام اسپرینکلر شناخته شده است یک سیستم بسیار کارآمد جهت اطفا حریق است و موجب حفاظت مال و جان است و امنیت بیشتری را در مقابل آتش ایجاد می کند. و به طور علمی اسپرینکلرها طبق سایز لوله از سایز “۱ تا “۴ اینچ در دسترس قرار دارند.
اجزای تشکیل دهنده لوله کشی اطفاء حریق توسط اسپرینکلر
- منبع تامین آب
- هشداردهنده جریان آب
- تخلیه به فاضلاب
- شیر کنترل آب
لوله کشی به روش اسپرینکلر با توجه به وضعیت ساختمان و منابع آب و محل ورود آن به ساختمان بستگی دارد و به ۳ روش در حال حاضر انجام می گیرد:
- روش درختی (Tree)
- روش حلقه ای (Looped)
- روش شبکه ای (Gridded)
اجزای تشکیل دهنده اسپرینکلر
قاب (نگهدارنده اجزای کلی سیستم اسپرینکلر، بدنه یا قاب آن است)
دفلکتور یا منحرف کننده آب (یکی از تفاوت هایی که انواع اسپرینکلر ها باهم دارند دقیقا در همین قطعه است.)
کارایی این قطعه دقیقا زمانی است که با جریان آب برخورد می کند که آب را به قطرات کوچکی تقسیم می کند که باعث می شود شعاع پوششی بزرگتری از آب را ایجاد کند.
اتصال (سنسور) حرارتی (این قطعه معمولا یا از دو حباب شیشه ای ساخته شده است یا از یک اتصال زود گداز و دو وظیفه شاخص دارد: تشخیص حریق و کنترل جریان آب در وسط اسپرینکلر ها یه حباب شیشه ای است که داخلش یک مایع رنگی دارد که نشانگر بازه حرارتی است که می تواند تحمل کند.
مایع داخلی به ۶ رنگ زیر تقسیم می شود:
نارنجی: ۵۷ درجه سانتیگراد
قرمز: ۶۸ درجه سانتیگراد
زرد: ۷۹ درجه سانتیگراد
سبز: ۹۳ درجه سانتیگراد
آبی: ۱۴۱ درجه سانتیگراد
بنفش: ۱۸۲ درجه سانتیگراد درپوش عموما بین روزنه و سنسور حرارتی قرار می گیرد، به این دلیل که آب خروجی توسط روزنه ای بنام اورفیس کنترل می شود و به دلیل نشت آب از این روزنه از درپوش استفاده می شود.
انواع اسپرینکلر از نظر نحوه نصب:
اسپرینکلر پایین زن: حالت نصب این نوع عمودی است که دفلکتور آن به سمت پایین است و آب بعد از رد شدن از اورفیس و دفلکتور به صورت نیم کره ای پایین می ریزد.
اسپرینکلر بالا زن: به حالت عمودی نصب می شود و آب از اورفیس به سمت بالا حرکت می کند و بعد از دفلکتور به شکل چتری خارج می شود.
اسپرینکلر با واکنش استاندارد: سرعت واکنش اسپرینکلر به قطر حباب بستگی دارد و در این نوع قطر حباب ۳ میلی متر است.
اسپرینکلر با واکنش سریع: در این نوع قطر حباب ۵ میلی متر است و سریعتر از اسپرینکلر با واکنش استاندارد عمل می کند.
اسپرینکلر کنار زن دیواری: نصب این مدل به روی دیوار به صورت افقی است و دارای دفلکتور خاصی است که با فعال شدن اسپرینکلر مسیر آب به سمت روبرو پرتاب می شود و بخشی از آب خروجی به دیوار هم پاشش می شود.
اسپرینکلر مخفی: از این نوع در مکان هایی که حفظ زیبایی ساختمان اهمیت بالا دارد استفاده می شود.
انواع اسپرینکلر از نظر نوع عملکرد:
اسپرینکلر لوله تر: با افزایش درجه حرارت در این نوع اسپرینکلر حباب شیشه ای می شکند و آبی که با فشار بالا در پشت اسپرینکلر نگهداری می شود تخلیه می شود.
اسپرینکلر لوله خشک: در این مدل از هوای فشرده داخل لوله ها استفاده می شود و زمانیکه فشار درون لوله ها دچار افت شود موجب باز شدن شیر سیستم و ورود آب به شبکه لوله کشی و در نهایت خارج شدن آن از اسپرینکلر می شود.
در این نوع از اسپرینکلرها سرعت عمل بسیار پایین تر است همچنین اگر فشار آب کم شود باید از کلید خودکار پمپ کمکی استفاده کنیم.
اسپرینکلر سیلابی : در این مدل همه اسپرینکلرها باز هستند و آب در پشت شیر کنترل نگهداری می شود و در زمان حریق سیستم با ارسال سیگنال موجب باز شدن شیر کنترل می شود و در نهایت آب به سیستم وارد شده و از تمامی اسپرینکلرها خارج می شود.
اسپرینکلر پیش عملگر: با ارسال سیگنال باعث باز شدن شیر کنترل و ورود آب به سیستم می شود و تجهیزات سیستم اعلام حریق از طریق دستگاه کنترل مرکزی به شیر کنترل سیستم فرمان می دهد و اغلب در مکان هایی که تاثیر منفی آب بر روی تجهیزات وجود دارد از این نوع اسپرینکلر استفاده می شود.
اسپرینکلر سقفی: در این مدل سیستم پاشش آب در عرض ۱ الی ۴ دقیقه از زمان وقوع آتش شروع می شود. در حالیکه برای اعلام به آتش نشانی و ثبت هشدار حداقل ۵ دقیقه زمان می برد حال آنکه زمان رسیدن به محل حادثه هم حد اقل ۱۰ دقیقه زمان می برد. این در حالی است که هر چه زمان اطفاء حریق بیشتر شود خسارات وارده به محل نیز گسترش می یابد.
